Władza uszkadza mózg

To, że politycy mają nasrane w głowach, jest oczywiste jak stwierdzenie, że tyranozaur byłby średnim wychowawcą w przedszkolu. A jednak – mimo oczywistości i tak nie sposób o pewne nachalne skojarzenia na myśl o politykach. Dla większości ludzi polityk od razu kojarzy się jednoznacznie – nie bez powodu inne uczucie ogarnia nas na myśl o pielęgniarce, a inne, gdy pomyślimy o polityku. Nie ma za bardzo znaczenia o którym, bo nawet jeśli istnieją „dobrzy politycy”, to reszta tego szemranego towarzystwa robi im wystarczająco zły PR. Są aroganccy, bezczelni, dwulicowi, kłamliwi, a zawsze czasem po prostu głupi, co w połączeniu z dużą władzą daje mieszankę chyba najgorszą z możliwych. Badania naukowe potwierdzają jeszcze, że im dłużej utrzymują się u władzy, tym większych zniszczeń dokonuje ona w ich mózgach i tym mniej rozumieją później drugiego człowieka.

Psycholog z UC Berkeley, Dacher Keltner, który przez 20 lat prowadził badania na ten temat, odkrył, że ludzie u władzy zachowują się tak, jakby doznali ciężkiego urazu mózgu: stają się bardziej porywczy, bardziej ryzykują i trudniej im patrzeć na daną sytuację z perspektywy drugiego człowieka. Ludzie u władzy stają się społecznymi robotami cierpiącymi na znaczne braki w empatii, a te powodowane są przez – jak dowiodły badania mózgów osób u władzy – zaburzenia zdolności odzwierciedlania (ang. mirroring). Wyobraź sobie sytuację, gdy na imprezie opowiadasz jakiś super dowcip, wszyscy zalewają się ze śmiechu, a ktoś stoi i patrzy zupełnie niewzruszony. To będzie najprawdopodobniej jakiś afrykański watażka albo profesor z twojej uczelni, generalnie jakaś osoba z dużą władzą, bo takim ludziom trudno jest naśladować reakcje innych. Takie odzwierciedlanie (reakcji innych) to podobno bardzo subtelny rodzaj naśladownictwa, który zaczyna się bez udziału naszej świadomości w mózgu, gdy część mózgu odpowiedzialna za reakcję naśladowczą postanawia się akurat odpalić w geście jedności. U normalnych ludzi, ale nie u ludzi będących u władzy, jak dowiodły badania.

Eksperymenty Sukhvindera Obhiego z Ontario University wykazały także, że nawet jeśli badanym wytłumaczy się, czym jest odzwierciedlanie, oraz poprosi ich o tłumienie lub wzmacnianie swoich reakcji, to końcowy wynik i tak pozostaje taki sam.

Jak tłumaczy psycholog z uniwersytetu Princeton, profesor Susan Fiske, ludzie władzy przestają wczuwać się w sytuację innych, ponieważ mając władzę po prostu ich sobie podporządkowują. W dłuższej perspektywie prowadzi to do sytuacji, w której człowiek u władzy traci cechy, które wyniosły go na szczyt.